Usvojen Izvještaj o događajima za 2020. godinu

U 2020. godini u Crnoj Gori nije bilo nesreća u dijelu komercijalnih i nekomercijalnih operacija civilnih vazduhoplova, operacija paraglajdinga, žrtava u oblasti vazdušnog saobraćaja, niti događaja klasifikovanih kao ozbiljne nezgode, zaključeno je u Godišnjem izvještaju o događajima za 2020. godinu, koji je usvojila Agencija za civilno vazduhoplovstvo. Cilj izrade ovog izvještaja jeste poboljšanje sigurnosti vazdušnog saobraćaja, utvrđivanje okolnosti i uzroka događaja, kao i promocija mjera za sprječavanje ponavljanja.

U godini koju je obilježila pandemija COVID-19, vazdušni saobraćaj iznad teritorija Crne Gore i Srbije (teritorija u nadležnosti SMATSA-e) je na nivou od 40% u poređenju sa 2019. godinom. Pad operacija uticao je i na pad broja prijavljenih događaja. Ukupan broj događaja od značaja za sigurnost vazdušnog saobraćaja, prijavljenih Agenciji u toku 2020. godine na teritoriji Crne Gore i u inostranstvu, u kojima su učestvovali vazduhoplovi registrovani u Crnoj Gori, je 129. Za ukupno četiri prijavljena događaja je rađena dodatna analiza Agencije za civilno vazduhoplovstvo.

Najviše prijavljenih događaja je iz tri kategorije:

1. WSTRW (Wind shear or thunderstorm) – događaji gdje je došlo do „smicanja vjetra“ – karakteristični za Aerodrom Tivat kad su složeni meteo uslovi. Takođe, u ovoj kategoriji se nalaze i događaji povezani sa nestabilnim prilazima – UNST. Ovo su prijave koje dobijamo i kroz FDM aktivnosti (bez uticaja na let).
2. BIRD (Birdstrikes) – događaji kolizije ptice i vazduhoplova. Povećano prisustvo ptica je, između ostalog, uslovljeno osobenostima lokaliteta u blizini međunarodnih aerodroma (priroda, rezervati, kanjoni rijeka, velika površina pod vinogradom), ali i činjenicom da je Crna Gora na migracionom koridoru ptica na pravcu sjever – jug, kao i problemom divljih deponija i nekontrolisanog odlaganja smeća koje predstavlja izvor hrane za ptice. Dodatno, pauza u letenju izazvana COVID-19 pandemijom pogodovala je povećanom prisustvu ptica i divljih životinja u blizini aerodroma Podgorica i Tivat.
3. A/C TECH (Aircraft technical failure or malfunction) – događaji povezani sa ispravnošću vazduhoplova (SCF-NP).

Analizirajući i druge kategorije u prijavljenim događajima identifikovan je relativno stabilan trend događaja koji se odnose na tehničku ispravnost vazduhoplova, održavanje vazduhoplova, upotrebu bespilotnih vazduhoplova (dronova), događaja nastalih transportom opasnih materija, FOD, ometanjem laserom i neodobrenog ulaska u kontrolisani vazdušni prostor (najviše od strane pilota paraglajdera, dronova i pilota generalne avijacije).

U vanrednim okolnostima uvedenim usljed aktuelne pandemije COVID-19, fokus aktivnosti Agencije bio je na stalnoj komunikaciji sa predstavnicima međunarodnih vazduhoplovnih organizacija i vazduhoplovnih subjekata u Crnoj Gori, kako bi se stvorili preduslovi sigurnog nastavka letenja i kako bi se pripremili vazduhoplovni subjekti da nastavak operacija protekne sa sigurnošću na zadatom nivou. Posebno se komuniciralo sa operatorom aerodroma i operatorima vazduhoplova, kako bi u pripremama letenja obratili posebnu pažnju na ovaj segment.  

Na osnovu svega iznijetog, u Izvještaju se konstatuje da je sigurnost vazdušnog saobraćaja u Crnoj Gori na prihvatljivom nivou, pri čemu je neophodno da vazduhoplovni subjekti realno sagledavaju trendove sopstvenih operacija, identifikuju opasnosti, analiziraju rizike i predlažu mjere za njihovo umanjenje. Ovakav pristup vazduhoplovnih subjekata omogućava stvaranje efikasnog sistema upravljanja sigurnošću, upravljanje svim analiziranim rizicima i efikasno praćenje trenda operacija vazdušnog saobraćaja u Crnoj Gori.

Agencija će kroz redovni nadzor i inspekcije provjeriti i utvrditi stepen implementacije navedenog, kao i postupanje vazduhoplovnih subjekata u skladu sa pozitivnim trendom sopstvenih operacija i identifikovanim opasnostima.