Izvor: avioportal.me
U okviru projekta eVazduhoplovstvo, Avioportal će svake nedjelje obraditi neki termin, zanimljivost, predstaviti pojedinu instituciju ili organizaciju iz svijeta vazduhoplovstva. Pratite eVazduhoplovstvo.
Nije tajna da postoje segmenti vazduhoplovstva koji često nisu vidljivi ni profesionalcima u vazduhoplovstvu, operativi. Današnja tema je jedna od takvih. Za detalje o tome šta je ECCAIRS i čemu služi dugujemo zahvalnost Agenciji za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore, a o čemu se konkretno radi pročitajte u nastavku.
Šta je ECCAIRS?
Evropski koordinacioni centar sistema za izvještavanje o nesrećama i incidentima (European Co-ordination centre for Accident and Incident Reporting Systems – ECCAIRS) je alat, PC aplikacija, koji pomaže državama u prikupljanju, dijeljenju i analizi njihovih informacija o sigurnosti u vazduhoplovstvu.
ECCAIRS je proizvod koji je razvio Zajednički istraživački centar (JRC – Joint Research Centre) Evropske komisije. Razvijen je na osnovu taksonomije ICAO ADREP Accident/Incident data reporting system – sistem za izvještavanje o nesrećama/incidentima i sadržaja ICAO Aneksa 13 – Aircraft Accident and Incident Investigation, zbog čega je od 2004. ICAO usvojio ECCAIRS za prikupljanje podataka o nesrećama i ozbiljnim incidentima.
Misija ECCAIRS-a je da obezbijedi digitalnu platformu koja omogućava implementaciju pravila definisanih u EU Propisu 376/2014. Takođe, ima za cilj da integriše evropske nacionalne vazduhoplovne vlasti (NAA) i tijela za nacionalne bezbjednosne istrage – (SIA) Safety Investigation Authorities, što je u slučaju Crne Gore KINNS – Nacionalna komisija za istraživanje nesreća i ozbiljnih nezgoda vazduhoplova.
Projektom upravlja Agencija Evropske unije za sigurnost vazdušnog saobraćaja (European Union Aviation Safety Agency – EASA), a na zahtjev Generalnog direktorata za mobilnost i transport (DG Move).
Poželjno je da podaci koji su sadržani u ECCAIRS bazi događaja budu što detaljniji, kako bi se olakšala buduća sigurnosna analiza samih događaja, kao i kontinuirano praćenje sigurnosnih rizika, izrada studija i obezbjeđivanje izvještaja o sigurnosti evropskog i svjetskog vazduhoplovstva.
Iz tog razloga u ECCAIRS bazi se mogu naći i zabilježiti sljedeći podaci:
• Entiteti obuhvaćeni događajem
• Kategorija i tip aviona
• Vazduhoplovne operacije
• Oštećenje aviona/vazduhoplova
• Deskriptivni (opisni) faktori
• Faktori objašnjenja
• Događaji
• Faze događaja
• Geografska područja
• Nivo povrede
• Tip stajnog trapa
• Vazduhoplov teži od vazduha po “masovnoj grupi”
• Kategorija događaja (sigurnosna)
• Klasifikacija pojave
• Organizacije/lica
• Tip pogona vazduhoplova
Ko ima pristup ovoj bazi?
Zajednički istraživački centar (JRC- Joint Research Centre) Evropske komisije, distribuira ECCAIRS paket proizvoda nadležnim organima (Uprava za civilno vazduhoplovstvo NAA i biroi za istragu nesreća SIA) država članica EU koji imaju pravo da koriste softver za implementaciju EU Direktiva 2003/42/EC o izvještavanju o događajima u civilnom vazduhoplovstvu.
ECCAIRS nacionalna kontakt osoba može obezbijediti ECCAIRS proizvode za operatere i pružaoce usluga pod posebnim uslovima:
• Nacionalna kontakt osoba moći će obezbijediti softver samo operaterima i pružaocima usluga pod njihovom odgovornosti.
• Upotreba će biti ograničena na one situacije u kojima će omogućiti efikasniju distribuciju događaja, informacije između tijela koja izvještavaju i nacionalnih regulatora/istražitelja u okviru Direktive 2003/42/EC o izvještavanju o događajima u civilnom vazduhoplovstvu.
• U skladu sa pravilima koja uređuju širenje informacija u vezi sa prijavom događaja, operaterima i pružaocima usluga neće biti dozvoljen direktan pristup centralnom repozitorijumu ECCAIRS.
• Svaka nacionalna kontakt osoba će osigurati neophodnu tehničku podršku operaterima i pružaocima usluga kojima je softver dostavljen.
• Svaka nacionalna kontakt osoba će obavijestiti Komisiju o operaterima i pružaocima usluga kojima je isporučen softver ECCAIRS.
• Nacionalnim kontakt osobama nije dozvoljeno da naplaćuju distribuciju ovog softvera operaterima i pružaocima usluga.
Šta su prednosti korišćenja ove baze?
Trenutni sistem sigurnosti u vazduhoplovstvu je uglavnom reaktivni i propisani sigurnosni sistem, u kojem su poboljšanja sigurnosti u suštini rezultat tehnološkog napretka, usklađenosti sa donijetim propisima i lekcija naučenih iz avionskih nesreća. Proaktivniji sistem se oslanja na to da naučimo što je više moguće o događajima, rizicima i opasnostima koje postoje – izvještaji o događajima su vitalni dio tog procesa.
Stoga bi trebalo preduzeti dodatne mjere kako bi se izbjegao povećan broj smrtnih slučajeva i nesreća kako vazdušni saobraćaj raste na duži rok. U toj perspektivi, Evropska unija i njene države članice započele su tranziciju ka proaktivnom sistemu sigurnosti zasnovanom na dokazima, orijentisanom na rizik i performanse. Takav sistem zahtijeva sistematsko i kontinuirano prikupljanje sigurnosnih informacija u cilju identifikovanja, procjene i adresiranja sigurnosnih opasnosti. Treba kontinuirano raditi kako bi se osiguralo da se sve nove opasnosti ili rizici brzo identifikuju i da se mjere za ublažavanje sprovode, a gdje se utvrdi da su neefikasne -revidiraju. Osim toga, u sigurnosnom sistemu u kojem EU i njene države članice imaju za cilj da usmjere raspoložive resurse na veće rizike kako bi osigurali bolju sigurnosnu efikasnost preduzetih mjera, sigurnosne informacije podržavaju nadzor registrovanih subjekata (aviokompanije, aerodromi, trening organizacije,…) zasnovan na riziku.
Dakle, prikupljanje, analiza i praćenje događaja su centralni element takvog proaktivnog sistema sigurnosti zasnovanog na dokazima. Ovo se takođe odražava na međunarodnom nivou, gdje pravila ICAO-a stavljaju sisteme izvještavanja i analize podataka u korijen upravljanja sigurnošću.
U tom kontekstu, 3. aprila 2014. godine Evropska unija je usvojila Regulativu br. 376/2014 o izvještavanju, analizi i praćenju događaja u civilnom vazduhoplovstvu.
Regulativom (EU) 376/2014 uspostavlja se okvir, u svim domenima vazduhoplovstva i na svakom nivou (industrijskom, nacionalnom i evropskom), kako bi se osiguralo prikupljanje što je moguće potpunijih podataka o sigurnosnim pojavama i njihova analiza u cilju podrške čitavom spektru aktivnosti upravljanja sigurnošću, uključujući usvajanje i implementaciju mjera ublažavanja gdje je to relevantno.
Takođe bi trebalo da omogući državama članicama da budu informisane o rizicima sa kojima se suočavaju na nacionalnom nivou i da identifikuju nacionalne mjere (kroz Nacionalni Program i Nacionalni Plan Sigurnosti), koje mogu biti neophodne da bi se osigurala sigurnost u vazduhoplovstvu iz šire nacionalne perspektive.
Da li Crna Gora ima pristup bazi i ako ne – kakva je procedura da joj se to omogući?
Crna Gora trenutno, s obzirom na to da nijesmo EASA članica (member state), nema pristup ECCAIRS bazi podataka u smislu pristupa podacima ostalih država članica (EASA member state). Imamo mogućnost unosa naših podataka (događaja). Agencija administrira podatke o događajima u bazi putem instalirane aplikacije ECCAIRS Browser, uključujući reviziju podataka, unos preliminarne i završne analize (kada je primjenljivo).
Kada će se stvoriti uslovi za puni pristup ECCAIRS bazi, zavisi od brzine sprovođenja Odluke Komisije (EU) 2022/220. od 15. februara 2022. godine.
Ona je proizašla iz Memoranduma o saradnji između Evropske unije i ICAO Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva koji pruža okvir za pojačanu saradnju, o usvajanju radnog aranžmana u vezi sa saradnjom u ovoj oblasti izvještavanja o nesrećama i incidentima u civilnom vazduhoplovstvu i imenovanje predsjedavajućeg Evropske unije u Zajedničkom komitetu.
